Η ανεξαρτησία είναι μία εκπληκτική δεξιότητα για κάθε άνθρωπο! Είναι ένα μάθημα ζωής που μπορούμε όλοι να διδάξουμε στα παιδιά μας από μικρή ηλικία ώστε να γίνουν αυτόνομοι ενήλικες, με αυτοεκτίμηση, ικανοί να παίρνουν αποφάσεις και να κάνουν επιλογές στην καθημερινότητά τους.
Οι παρακάτω 7 συμβουλές είναι όλες τους δοκιμασμένες και αποτελούν τα πρώτα βήματα που θα κάνουν τα μικρά μας προς την πολύτιμη ανεξαρτησία και αυτονομία τους. Τι πιο όμορφο απ’ το να στεκόμαστε δίπλα τους σε αυτή τη διαδρομή της εξέλιξης της προσωπικότητάς τους και να τα ενθαρρύνουμε να ανοίξουν τα φτερά τους!
Μικρά βήματα προς την ανεξαρτησία
1. Επιτρέψτε στο παιδί σας να ντύνεται μόνο του
Ανεξαρτησία σημαίνει ότι μπορώ να κάνω επιλογές για τον εαυτό μου, κάτι που σίγουρα δεν ισχύει σε πολλά πράγματα στην καθημερινότητα ενός νηπίου ή ενός μικρού παιδιού αφού οι γονείς κάνουν πολλές από τις επιλογές – και λογικά. Υπάρχει όμως ένα πεδίο όπου μπορείτε να αφήσετε το παιδί σας να δοκιμάσει τις δυνάμεις του και να κάνει τα πρώτα βήματα ανεξαρτησίας: η επιλογή των ρούχων του.
Για να μη «χαθεί» το νηπιάκι σας μέσα σε μια θάλασσα επιλογών, απλοποιήστε τη διαδικασία προτείνοντάς του να επιλέξει ανάμεσα σε δύο ή τρία ρούχα, κατάλληλα για την εποχή και τις καιρικές συνθήκες. Όσο για τα χρώματα και τους συνδυασμούς, εκεί αποδεχτείτε ότι θα βάλετε νερό στο κρασί σας -και ίσως στην αισθητική σας!- και επιτρέψτε του να φορέσει τα ρούχα που έχει επιλέξει.
Το σίγουρο είναι ότι το μικρό σας θα νιώθει εξαιρετικά υπερήφανο που έχει διαλέξει μόνο του τα ρούχα του!
2. Διευρύνετε το πεδίο των επιλογών
Όλοι θέλουμε να νιώθουμε ότι έχουμε έλεγχο στη ζωή μας, και τα παιδιά δεν διαφέρουν. Με κάθε ευκαιρία βοηθήστε το μικρό σας να εξασκήσει την πολύτιμη δεξιότητα της λήψης αποφάσεων και επιλογής:
«Πώς θέλεις να περάσουμε το απόγευμα; Προτιμάς να ζωγραφίσουμε ή να πάμε βόλτα στο πάρκο;»
«Τι προτιμάς για σνακ, αγγουράκι ή μήλο;»
Μπορείτε παράλληλα με την επιλογή να προσφέρετε στο νηπιάκι σας κάποιες επιπλέον πληροφορίες, όπως «αν πάμε στο πάρκο θα μπορείς να παίξεις με άλλα παιδιά, αν ζωγραφίσουμε θα είμαστε οι δυο μας και θα μπορούμε να συζητάμε» ή «το αγγουράκι είναι δροσερό και με απαλή γεύση ενώ το μήλο είναι πιο γλυκό και τραγανό, τι ταιριάζει περισσότερο στην όρεξή σου αυτή τη στιγμή;»
Μιλώντας στο παιδί σχετικά με τις αποφάσεις του το βοηθάτε να μάθει να σκέφτεται τις επιλογές και τις πράξεις του και να αντιλαμβάνεται τι σημαίνει η κάθε του απόφαση.
3. Ενθαρρύνετε το ανεξάρτητο παιχνίδι
Η ώρα του παιχνιδιού είναι εξαιρετική ευκαιρία για μαθήματα ζωής! Αφήστε το μικρό σας να αναλάβει το προβάδισμα την ώρα του παιχνιδιού, να επιλέξει το παιχνίδι που προτιμά και να ορίσει το ίδιο την τροπή του. Μπορεί αυτό να οδηγήσει σε απίθανα σενάρια παιχνιδιού, πιο διασκεδαστικά που θα κρατήσουν για περισσότερη ώρα ζωντανό το ενδιαφέρον του μικρού σας!
Στα πιο μικρά παιδιά μπορείτε να τους επιτρέπετε να εξερευνούν το σπίτι ή το χώρο τους, να πειραματίζονται και να ανακαλύπτουν. Φροντίστε απλά να είναι ασφαλής ο χώρος παιχνιδιού και τα σημεία εξερεύνησης. Για παράδειγμα, μπορεί το μικρό σας να έχει πρόσβαση σε δύο χαμηλά ντουλάπια με πλαστικά δοχεία ή ξύλινα σκεύη που σίγουρα θα εξάψουν την περιέργειά του και θα το κρατούν ευχάριστα απασχολημένο όσο εσείς θα ετοιμάζετε το φαγητό.
Κρατήστε όσο γίνεται διακριτική στάση, προσπαθήστε να μην καθοδηγείτε τον τρόπο του παιχνιδιού και να το ενθαρρύνετε όποτε χρειάζεται ώστε το μικρό σας να νιώθει ότι κάθε επιλογή που κάνει είναι δική του!
4. Κάντε το συμμέτοχο στη ζωή του σπιτιού
Ένας εξαιρετικός τρόπος για να νιώθει ένα παιδί αυτόνομο είναι να του φέρεστε σαν να είναι! Η αυτονομία όμως πηγαίνει… πακέτο με τις ευθύνες! Έτσι, όταν κάνετε δουλειές στο σπίτι, αναθέστε και στο παιδί ένα καθήκον ώστε να βοηθήσει. Μπορεί να μεταφέρει τα διπλωμένα ρούχα στο συρτάρι του, να μαζέψει τα πεσμένα φύλλα στη βεράντα, να βάλει νερό στο μπολ του μικρού σας ζώου ή να πλύνει το πλαστικό ποτήρι του στο νεροχύτη – πάντα ανάλογα με την ηλικία του και το επίπεδο των δεξιοτήτων του.
Το πιο σημαντικό μετά από την ολοκλήρωση κάθε «δουλειάς» είναι να επιβραβεύσετε λεκτικά το παιδί και να του πείτε πόσο εκτιμάτε την προσπάθειά του – ανεξάρτητα από το πόσο «καλά» έκανε τη δουλειά που του είχατε αναθέσει.
Να θυμάστε πως κάθε προσπάθεια είναι ένα ακόμη λιθαράκι που χτίζει γερή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση στα παιδιά που θα τα συνοδεύει σε όλη τους τη ζωή.
5. Φροντίστε να είστε ξεκάθαροι στην επικοινωνία σας
Όταν μιλάτε στο παιδί, χρησιμοποιήστε απλά λόγια και βεβαιωθείτε κάνοντας μια δυο ερωτήσεις – κλειδιά ότι έχει καταλάβει τι του ζητάτε, αλλά και τις πιθανές συνέπειες της απόφασής του, ώστε να κατανοεί την ευθύνη του. Εάν για παράδειγμα δεν θέλει να φάει το βράδυ, μπορείτε να του εξηγήσετε ότι το βραδινό φαγητό είναι σημαντικό για να κοιμηθεί καλά τη νύχτα και ότι αν δεν φάει τώρα το επόμενο γεύμα του θα είναι το πρωί που θα ξυπνήσετε. Αν τελικά επιλέξει να μην φάει, θα πρέπει να ξέρει ότι πιθανότατα αργότερα η κοιλίτσα του θα ζητάει φαγητό!
Κάτι πολύ σημαντικό σε αυτές τις επικοινωνίες είναι να μιλάτε στο παιδί σας με τρόπο άμεσο και κατανοητό, ώστε να βλέπει – και να αισθάνεται – ότι του συμπεριφέρεστε με σεβασμό.
6. Αναζητήστε την πηγή των εκρήξεων θυμού
Τα νήπια δεν έχουν πολλούς τρόπους να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους και τη δυνατότητα να αποφασίζουν για τον εαυτό τους – και ένας από τους λίγους τρόπους που μπορούν να το κάνουν είναι η γκρίνια και τα κλάματα.
Αυτά τα διαβόητα πείσματα είναι κάτι που θα εκδηλώσουν όλα τα παιδιά. Βοηθήστε κι εσείς ώστε να περάσει πιο γρήγορα αυτή η αναπτυξιακή φάση, συζητώντας με το παιδί σας, αφού ηρεμήσει, σχετικά με τα συναισθήματα που το έκαναν να ξεσπάσει με αυτό τον τρόπο και βοηθήστε το να τα κατανοήσει και να τα κατονομάσει.
Ο καθένας από εμάς, ανεξαρτήτως ηλικίας, θέλει να νιώθει ότι τον ακούνε και τον καταλαβαίνουν – γι’ αυτό ακούστε πραγματικά το παιδί σας και δείξτε του ότι κατανοείτε και δίνετε αξία στα συναισθήματά του.
7. Φροντίστε να υπάρχει ένας έμπιστος κύκλος φροντιστών γύρω του
Μεγαλώνοντας το μικρό σας σχηματίζει έναν ασφαλή συναισθηματικό δεσμό με τους δύο γονείς του, νιώθει την αγάπη σας, τη φροντίδα σας και την ασφάλεια που του εγγυάται η παρουσία σας. Σταδιακά όμως ο κύκλος του δεσμού θα πρέπει να ανοίγει περιλαμβάνοντας περισσότερους έμπιστους ενήλικες που θα το φροντίζουν ώστε σταδιακά να νιώθει σιγουριά, ακόμη και μακριά σας. Ενισχύστε αυτή την αίσθηση αυτονομίας επιτρέποντας στο μικρό σας να περνά χρόνο με τους παππούδες, με τη νονά του, με μια καλή σας φίλη που γνωρίζει.
Σίγουρα στην αρχή θα είναι δύσκολο – και για τους δυο σας. Είναι όμως ένα σημαντικό βήμα ανεξαρτησίας και αυτονόμησης για το παιδί σας και αξίζει να το επιχειρήσετε από μικρή ηλικία.
